12 چیز که خطر زوال عقل شما را افزایش می دهند - وبلاگ محتوا

به گزارش وبلاگ محتوا، زوال عقل (دمانس) یک بیماری واحد نیست. بلکه یک اصطلاح کلی است که طیف گسترده ای از مسائل از جمله بیماری آلزایمر را در برمی گیرد. اختلالاتی که تحت عنوان زوال عقل طبقه بندی می شوند، در اثر تغییرات غیرطبیعی مغز ایجاد می شوند. این تغییرات مهارت فکر کردن را که به آن توانایی شناختی می گویند، کاهش می دهند و گاهی به قدری شدید هستند که می توانند زندگی روزمره و عملکرد مستقل فرد را مختل نموده و رفتار، احساسات و روابط او را تحت تأثیر قرار دهند.

اگرچه با بالا رفتن سن احتمال ابتلا به دمانس افزایش می یابد، اما این بیماری جزء طبیعی سالمندی محسوب نمی گردد. علاوه بر سن، عوامل دیگری هم وجود دارند که توجه به آن ها می تواند از ابتلا به زوال عقل پیشگیری کند. در این مقاله از وبلاگ محتوا مگ درباره عوامل خطر دمانس صحبت نموده و در پایان راهکارهایی را برای کاهش خطر این بیماری ارائه می دهیم. با ما همراه باشید.

عوامل خطر زوال عقل

زوال عقل انواع مختلفی دارد که بیماری آلزایمر 60 تا 80 درصد مواقع ابتلا به آن را تشکیل می دهد. زوال عقل عروقی که به دلیل خونریزی مغز یا انسداد عروق خونی مغز رخ می دهد، دومین دلیل شایع دمانس است. زوال عقل با اجسام لویی (Lewy body dementia) هم نوع دیگری از این بیماری است که در مبتلایان به آن پروتئین هایی به نام اجسام لویی ساخته می شوند که به مغز آسیب وارد می نمایند.

علائم دمانس می تواند در افراد مختلف، متفاوت باشد. اختلال حافظه کوتاه مدت و مشکل در پرداخت قبوض، تهیه مواد غذایی و به یاد آوردن قرار دیدار ها از علائم این بیماری محسوب می شوند. در بیشتر افراد، دمانس به صورت یک بیماری پیشرونده بروز می نماید. به این معنی که علائم آن به آرامی آغاز و به تدریج بدتر می گردد. اگر در خود یا اطرافیانتان مسائل حافظه یا تغییر در مهارت های فکر کردن را مشاهده کردید، آن ها را نادیده نگیرید و به پزشک مراجعه کنید.

زوال عقل در اثر آسیب سلول های مغز ایجاد می گردد. این آسیب توانایی سلول های مغز را برای برقراری ارتباط با یکدیگر مختل نموده و به همین خاطر تفکر، رفتار و احساسات را تحت تأثیر قرار می دهد. مغز از قسمت های مختلفی تشکیل شده که هر کدام از آن ها مسؤول عملنمودهای خاصی است. هنگامی که سلول های یک منطقه خاص آسیب می بینند، آن ناحیه نمی تواند وظایف خود را به طور طبیعی انجام دهد. مهم ترین عوامل خطر دمانس در ادامه آورده شده اند.

1. سن

بیماری آلزایمر شایع ترین شکل زوال عقل است. حدود یک سوم افراد 85 سال و بالاتر علائم این بیماری را نشان می دهند. ژن هایی که از والدین خود دریافت می کنید، می توانند به بروز آلزایمر در دوران سالمندی منجر شوند. اما عوامل دیگری مثل رژیم غذایی، ورزش، نوع زندگی اجتماعی و سایر بیماری ها هم در ابتلا به آن نقش دارند.

2. بیماری قلبی

معمولا بیماری قلبی به دلیل رسوب چربی و تجمع پلاک در سرخرگ های اطراف قلب ایجاد می گردد که به این شرایط آترواسکلروز یا تصلب شرایین می گویند. آترواسکلروز جریان خون مغز را کاهش داده و شما را در معرض خطر سکته مغزی قرار می دهد. بعلاوه خوب فکر کردن یا به خاطر سپردن موضوعات مختلف را سخت تر می نماید. بسیاری از عواملی که باعث بیماری قلبی می شوند مثل مصرف دخانیات، دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا، می توانند به زوال عقل هم منجر شوند.

3. دیابت

پزشکان دقیقا نمی دانند که چرا افراد مبتلا به دیابت بیشتر از دیگران دچار زوال عقل می شوند. اما از این موضوع مطلع هستند که در این بیماران احتمال آسیب عروق خونی بیشتر است. آسیب عروق می تواند جریان خون مغز را کاهش دهد، به نواحی مختلف مغز آسیب وارد کند و در نهایت به مسئله ای منجر گردد که به آن زوال عقل عروقی می گویند. برخی از افراد به وسیله کنترل دیابت با دارو، ورزش و رژیم غذایی سالم می توانند سرعت پیشرفت دمانس را کاهش دهند.

4. کلسترول بالا

افزایش کلسترول خون، به خصوص در دوران میانسالی، با چاقی، فشار خون بالا و دیابت مرتبط است. همه این بیماری ها خطر ابتلا به دمانس را افزایش می دهند. اما هنوز معین نیست که آیا کلسترول به تنهایی می تواند در بروز زوال عقل نقش داشته باشد یا خیر. برخی تحقیقات نشان می دهند که کلسترول بالا در دوران میانسالی خطر ابتلا به بیماری آلزایمر در سنین بالاتر را افزایش می دهد. با این حال، ارتباط دقیق این دو بیماری معین نیست.

5. فشار خون بالا

حتی اگر به هیچ بیماری دیگری مبتلا نباشید، فشار خون بالا احتمال ابتلا به زوال عقل عروقی و آلزایمر را افزایش می دهد. چون افزایش فشار خون به عروق خونی مغز آسیب می رساند. بعلاوه می تواند به مسائل دیگری مثل سکته مغزی منجر گردد که به خودی خود در بروز زوال عقل نقش دارند. کنترل فشار خون با رژیم غذایی، ورزش و در صورت احتیاج دارو سرعت پیشرفت دمانس را کاهش می دهد یا به طور کلی از ابتلا به آن جلوگیری می نماید.

6. افسردگی

اگر در گذشته به افسردگی مبتلا شده باشید، ممکن است بیش از دیگران در معرض ابتلا به زوال عقل قرار داشته باشید. چنانچه احساس ناراحتی و غم و اندوه شما بیش از دو هفته طول کشید یا این احتمال وجود داشت که به خودتان آسیب برسانید، بلافاصله با پزشک یا روانشناس صحبت کنید. روان درمانی و دارودرمانی می توانند به بهبود افسردگی یاری نمایند.

7. آسیب سر

آسیب و جراحت خفیف مغز ممکن است احتمال ابتلا به دمانس را در آینده افزایش ندهد. اما ضربه ها و زمین خوردن های شدید یا مکرر می توانند حتی سال ها پس از وقوع حادثه، شانس شما را برای ابتلا به این بیماری دو یا چهار برابر افزایش دهند. اگر به سرتان ضربه وارد شد و از هوش رفتید یا به تاری دید، سرگیجه، گیجی، حالت تهوع یا حساسیت بیش از حد به نور دچار شدید، به بیمارستان مراجعه کنید.

8. چاقی

ابتلا به اضافه وزن در دوران میانسالی شما را در معرض ابتلا به زوال عقل قرار می دهد. بعلاوه احتمال ابتلا به بیماری قلبی و دیابت را که با زوال عقل مرتبط هستند، افزایش می دهد. برای اینکه متوجه شوید به چاقی مبتلا هستید یا خیر، باید شاخص توده بدنی (BMI) خود را محاسبه کنید.

BMI از تقسیم وزن (بر حسب کیلوگرم) بر مجذور قد (بر حسب متر) به دست می آید. BMI بین 18.5 تا 24.9 نشان دهنده مناسب بودن وزن است. اما اگر BMI معادل 25 یا بالاتر باشد، به اضافه وزن یا چاقی مبتلا هستید. پیروی از رژیم غذایی سالم و ورزش منظم به شما یاری می نماید که چاقی خود را درمان نموده و شانس ابتلا به زوال عقل را کاهش دهید.

9. ژن ها

به نظر می رسد که ژن ها در بروز برخی از انواع زوال عقل نقش داشته باشند. با این حال، گاهی اوقات فقط یکی از افراد خانواده به این بیماری دچار می گردد و وجود این ژن ها در خانواده به این معنی نیست که شما هم حتما به آن مبتلا خواهید شد. اگر تمایل دارید آزمایش ژنتیک انجام دهید، با پزشک خود درباره مزایا و معایب آن صحبت کنید. معمولا پزشکان انجام این آزمایش ها را توصیه نمی نمایند.

10. سکته مغزی

در رایج ترین نوع سکته مغزی، جریان خون در برخی نواحی مغز کاهش پیدا می نماید. عروقی خونی آسیب دیده می توانند فکر کردن، صحبت کردن، به خاطر سپردن یا توجه کردن را با مشکل روبه رو نمایند (زوال عقل عروقی). عواملی که احتمال سکته مغزی را افزایش می دهند، مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی و سیگار کشیدن، خطر ابتلا به این نوع زوال عقل را هم بالا می برند. اگر علائم سکته مغزی مانند افتادگی صورت، ضعف بازو و مسائل گفتاری را مشاهده کردید، بلافاصله با اورژانس (شماره 115) تماس بگیرید.

11. خواب ناکافی

همه ما گاهی اوقات با مشکل بد خوابی روبرو می شویم. اما اگر هر شب این مشکل را تجربه می کنید، به عنوان مثال به طور مکرر از خواب بیدار می شوید یا به میزان کافی نمی خوابید، در معرض ابتلا به دمانس و بیماری آلزایمر قرار می گیرید.

برای خواب خود یک برنامه روتین معین کنید و به آن پایبند باشید. در ساعت پایانی شب از مصرف نوشیدنی های حاوی الکل یا کافئین بپرهیزید و از وسایلی مثل لپ تاپ و موبایل استفاده نکنید. بعلاوه سعی کنید ساعت خواب خود را تنظیم نموده و هر شب در ساعت معینی به رختخواب بروید.

12. سیگار کشیدن

سیگار برای عروقی خونی مضر است و به وسیله افزایش احتمال سکته مغزی می تواند باعث زوال عقل عروقی گردد. سیگار کشیدن به بروز مسائلی در تفکر یا به خاطر آوردن موضوعات مختلف منجر می گردد. اگر سیگار می کشید و می خواهید نسبت به ترک آن اقدام کنید، با پزشک یا متخصص سلامت روان صحبت کنید.

پیشگیری از زوال عقل

اصلاح سبک زندگی که رژیم غذایی و فعالیت بدنی از اجزای مهم آن هستند، احتمال ابتلا به دمانس را کاهش می دهد.

رژیم غذایی

رژیم غذایی مدیترانه ای که مزایای زیادی برای محافظت از قلب دارد، برای مفز هم بسیار پرفایده است. برای پیروی از این رژیم غذایی باید غلات کامل، میوه ها، سبزیجات، ماهی، آجیل، روغن زیتون و سایر چربی های سالم مانند آووکادو را در رژیم غذایی خود گنجانده و مصرف گوشت قرمز را به حداقل برسانید.

ورزش

افرادی که از نظر جسمی فعال هستند، از نظر ذهنی شرایط بهتری داشته و کمتر از افراد بی تحرک به آلزایمر و سایر انواع دمانس مبتلا می شوند. اگر در حال حاضر در مراحل اولیه زوال عقل بسر می برید، فعالیت بدنی می تواند به شما در تفکر و به خاطر سپردن موضوعات یاری کند. برای بهره مند شدن از فواید فعالیت بدنی احتیاج نیست که در ورزش کردن افراط کنید. حتی 30 دقیقه پیاده روی سریع، باغبانی یا فعالیت های مشابه آن ها می تواند مفید باشد.

کلام پایانی

بیماری دمانس به مسائلی اشاره دارد که روی حافظه، تفکر و رفتار تأثیر می گذارند. افزایش سن، فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت، بیماری قلبی، سکته مغزی، چاقی، افسردگی، سیگار کشیدن، خواب ناکافی، آسیب دیدگی سر و برخی ژن ها احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند. تغذیه ی سالم و فعالیت بدنی منظم به کنترل عوامل خطر زوال عقل یاری نموده و شانس بروز آن را کاهش می دهند.

این مطلب فقط جنبه آموزش و اطلاع رسانی دارد. پیش از استفاده از توصیه های این مطلب حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای اطلاعات بیشتر بیانیه برطرف مسؤولیت وبلاگ محتوا مگ را بخوانید.

منبع: webmd